Als voormalig jurist ben ik natuurlijk extra nieuwsgierig naar de reikwijdte van beroepsaansprakelijk van de pianotechnicus. In het vakblad Piano Technicians Journal van de Amerikaanse beroepsvereniging voor pianotechnici verscheen in november 2000 een – nog steeds toonaangevend en actueel – artikel van de hand van Steve Brady met de titel Piano Plate Breakage: A Case. Een horrorstory voor een zelfstandig stemmer. Het beschrijft het treurige verhaal van een pianostemmer die bij een nieuwe klant komt. De vleugel aldaar is 13 jaar niet meer gestemd en bij het optrekken (het gelijkmatig verhogen van de toonhoogte van alle snaren naar een weer acceptabele toonhoogte) klinkt plotsklaps een enorme knal………. en breekt het frame. Wat een schrik voor stemmer én eigenaar! Deze laatste stelt de stemmer daarna snel aansprakelijk, mede gebaseerd op een analyse van een andere pianotechnicus die na het voorval als expert werd ingeschakeld door de eigenaar. De vleugel zou veel te snel zijn opgetrokken en hierdoor zou het frame zijn gebroken! De stemmer werd opgezadeld met een flink probleem want zij moest maar met tegenbewijs komen. Gelukkig sprong de ene na de andere gerenommeerde collega binnen de beroepsvereniging voor haar in de bres. Van ervaren technicus werkzaam bij een grote fabrikant tot universitair docent. “Een frame kan niet breken enkel door het optrekken van snaren; sowieso zou dan een snaar als eerste aan de beurt zijn om te breken en dat is niet gebeurd”. En: ”De enige manier voor een stemmer om het frame te breken is er met een moker hard op slaan”. Of: “Het breken van het frame is meestal het gevolg van een eerder trauma of door een fout bij de fabricage of montage”. En: “Een normaal frame moet 40 (Amerikaanse) ton aan krachten kunnen hebben. Dat haal je bij lange na niet door optrekken”. Onze stemmer heeft de piano ook nog aanvullend laten onderzoeken. De conclusie was: ”Slecht ontwerp frame, bijzonder dat deze niet al bij montage in de fabriek is gebroken”. En een laatste technicus was al meermalen een framebreuk tegengekomen bij dit type vleugel!
De avond voor de rechtszaak werkelijk zou beginnen, trok de “expert” van de eigenaar zijn oppervlakkige analyse gelukkig in. Wat dit spookverhaal heeft opgeleverd is dat geen pianotechnicus dit gelukkig ooit nog hoeft mee te maken mede door deze publicatie van de Amerikaanse beroepsvereniging.
Ook de eigenaar heeft natuurlijk een vervelende tijd gehad gedurende dit traject, want die heeft helaas op harde wijze moeten ontdekken dat zijn dierbare instrument aan de end-of-lifecycle zat. Eigenlijk kent dit verhaal dus alleen maar verliezers.
Bronvermelding
Brady, S., ‘Piano Plate Breakage: A Case’. In: Piano Technicians Journal, 2000-november, 27.