Voor ieder mechaniek is het belangrijk dat alle draaipunten met de juiste voorgeschreven weerstand draaien. En dat de hamerkoppen mooi geschuurd en goed geïntoneerd zijn. Dat vilt en leer niet versleten zijn en dat de afregeling (alle afstellingsmogelijkheden in het instrument) goed is. Toch kan het dan zijn dat een instrument dan nóg niet fijn speelt.
Precision Touch Design (PTD) is een techniek waarmee de speelaard (aanslag, toucher) en de toon (als bijvangst) geoptimaliseerd kunnen worden. De methode is ontwikkeld voor vleugel. Een paar onderdelen zijn ook geschikt voor toepassing op de piano. Met deze methode kan een instrument weer fijn spelend gemaakt worden.
Wanneer kan PTD toegepast worden
- Bij een te zware of te lichte aanslag (ook voor pianisten die vanwege fysieke belemmeringen een lichte aanslag prefereren – bijvoorbeeld bij reuma – biedt PTD een uitkomst);
- Bij een ongelijkmatige aanslag;
- Bij vervanging van hamerkoppen kan het gewenst zijn om het bestaande toucher te behouden of te verbeteren. Daarnaast kan er een optimale klankmatch worden gerealiseerd tussen het gewicht van de nieuw te kiezen hamerkop en instrument. Bij deze keuze speelt ook de ruimte een rol waarin het instrument staat.
PTD Analyse & geometrische check
Aan een PTD-implementatie gaat altijd een PTD-analyse vooraf. Een PTD-analyse kan haarfijn duidelijk maken, wat de problemen met betrekking tot de aanslag in uw vleugel zijn. U krijgt daarmee een helder inzicht in de kwaliteit en potentie van uw vleugel. De PTD-analyse biedt ook de mogelijke oplossing voor deze problemen. Niet strikt PTD, maar bij een analyse kunnen we eventueel ook checken of de bestaande geometrische verhoudingen op orde zijn. Zo wordt onder andere gekeken of de zgn “magic line” wel “magic” is en of de hoek die de hamerkop maakt met de snaar écht wel de optimale 90 graden is.
Welke ingrepen doen we bij een PTD installatie:
- Aanpassen van het gewicht van de hamerkoppen (ook in het geval gekozen wordt voor nieuwe hamerkoppen);
- Aanpassen van de hoeveelheid lood en de positionering daarvan in de toetsen;
- Aanpassen van de overbrengingsverhouding van het mechaniek (indien deze niet op orde is).
PTD Implementatie
Naast deze “PTD-interventies” kan uit de analyse ook blijken dat de verkerning (de weerstand van de draaipunten) niet op orde is, dat de geometrische verhouding van het mechaniek niet optimaal is of dat de afregeling te wensen over laat. Dat zijn ook zaken die tegelijk met een PTD implementatie moeten worden doorgevoerd om te komen tot optimaal resultaat.
Kosten
PTD – Analyse & geometrische check: 500 incl BTW; inclusief het opstellen en bespreken van de implementatie offerte. Bij akkoord op de offerte wordt 50% van de analysekosten in mindering gebracht op het offertebedrag.
Pas na uitvoeren van de analyse kunnen de implementatiewerkzaamheden bepaald worden en dan pas wordt duidelijk welk prijskaartje daaraan hangt. Een en ander natuurlijk altijd in overleg met de opdrachtgever. Maar een pianotechnicus is toch vaak wel minimaal een volle week bezig met alleen al de PTD aspecten.
PTD – de achtergrond
PTD is ontwikkeld door de Amerikaan David Stanwood die aan al aan het einde van de vorige eeuw honderden vleugels analyseerde op speelaard en klank. Hij kon tot een reeks van best practices komen (zogenaamde curves), afhankelijk van het gewicht van de hamerkoppen die hij relateerde aan de grootte van een instrument en de ruimte waarin het instrument staat (huiskamer, concertzaal, etc.) Hij bedacht daarnaast een perfecte formule die balans brengt tussen dat hamergewicht, de uitloding van de toetsen en de overbrengingsverhouding van het mechaniek. Die overbrengingsverhouding is een combinatie van drie verschillende hefbomen die in het vleugelmechaniek met elkaar samenwerken.
Martine heeft haar PTD opleiding genoten aan de PTD Academy Europe.